සිදු විය යුත්තේ කුමක්ද?

සිදු විය යුත්තේ කුමක්දැයි හඳුනා ගැනීමට පළමුවම පවතින තත්ත්වය තේරුම් ගත යුතුය.

අද 2022 මැයි 13 වෙනිදා. රටේ තත්ත්වය සීග්‍රයෙන් වෙනස් වෙමින් පවතිනවා. ඒත් මේ කතා කරන්නේ එසේ සීග්‍රයෙන් වෙනස්වන මතුපිට තත්ත්වය පිළිබඳව නෙමේ. කාලාන්තරයක් තිස්සේ එකතැන පග්වන අභ්‍යන්තර තත්ත්වය පිළිබඳව.

පවතින තත්ත්වය ඇති වූයේ කවදාද? එහි වයස කොමණද? එයට විවිධ අය විවිධ ආකාරයෙන් නිර්වචනය ඉදිරිපත් කරනවා. NPP/JVP එකට අනුව එහි වයස වසර 74 කි. ශ්‍රීලනිපයේ සමහරුන් අනුව 1977න් පසු ඇති වූ දෙයකි. UNP යට, 43 සේනාංකයට හා සජබයට අනුව එයට වයස වසර දෙකයි. පොහොට්ටුවට අනුව නම් වයස තවම මාසයයි. පොහොට්ටුවේම සමහරුන්ට අනුව දවස් දෙකකයි.

එයින් තේරුම් ගතයුත්තේ, ඒ ඒ අය පවතින තත්ත්වය තම තමන්ගේ වාසියට නිර්වචනය කරන බවයි. කිසි දිනක බලය හිමි නොවූ NPP/JVP එක මෙය බලයේ සිටි සැමගේ වැරැද්ක් ලෙස දකිද්දී තට්ටු මාරුවට බලයේ සිටි අය අනෙක් පාර්ෂවයේ වැරැද්දක් ලෙස දකී. අද බලයේ සිටින අය පෙර බලයේ සිටි අයගේ සහ හෙට බලයට ඒමට හදනා අයගේ වැරැද්දක් ලෙස දකී.

ඒ නිසාවෙන් පවතින තත්වය ඉතා ප්‍රවේශමෙන් නිර්වචනය කළ යුතුය. නොඑසේනම් අසරන වන්නේ නිර්වචනය කර්නාය.  නිර්වචනය කරන්නාට දේශපාලන ලේබලයක් අලවා ප්‍රස්තුතය යට ගැසීම අපේ රටේ දේශපාලන සාකච්ඡාවේ ස්වරූපයයි.

යටත් විජිතයක් වීමෙන් නිෂේධනය වූ වැඩවසම් යුගයත්, නිදහස ලැබීමෙන් නිෂේධනය වූ යටත් විජිත යුගයත් අද පවතින තත්වයට ඍජු හෝ ආසන්න බලපෑමක් ඇති නොකරනු ඇතැයි අනුමාන කළ හැකිය. එහෙත් නිදහස ඉල්ලන යුගයේ දී තිබූ සටන්පාඨ අතරින් අදටත් වලංගු හා පවතින සටන්පාඨ සහ අලුතින් එකතු වූ සටන්පාඨ පවතින තත්වය හා එම තත්වය හඳනා ගැනීමට හේතු වූ කරුණු හඳුනා ගැනීමට උදව්වක් වනු ඇත.

එදා ඉල්ලා තවමත් නොවිසඳුන එකම සටන්පාඨය ලෙස සමාන අයිතිය නැත්නම් සමානාත්මතාවය හඳුනා ගත හැකිය. එදා එය ජාතීන් අතර සමානාත්මතාවය ලෙස වර නැගුණද යුධ ජහග්‍රහනයත් සමගම එහි ජාතිවාදී ස්වරූපය යටපත් වී වෙනත් මුහුණුවරකින් ඉස්මතු වී ඇත.

නිදහසින් පසු ඇති වී වරින් වර ඇති වෙමින් නැති වෙමින් එහෙත් තවමත් පවතින අනෙක් සටන්පාඨය වන්නේ බඩවියත පිළිබඳ ප්‍රශ්නයයි. 1953 දී නාගරික හා අර්ධනාගරිකවද, 1970-77 දී සමස්ථයක් ලෙස මුළු රටේමද ඇති වී නැවත නැති වී ගිය බඩගිනි ප්‍රශ්නය නැවත 2021 වන විට නැවත මතු වෙමින් පවතී.

1970 වන තෙක් දැවන්ත ප්‍රශ්නයක් නොවුවද, එතැන් සිට අද දක්වා ක්‍රමක්‍රමයෙන් වර්ධනය වී 2010 සිට සීග්‍රයෙන් වර්ධනය වී ආණ්ඩුකරණයේ මුල් බැස ගෙන ඇති වංචාව හා දූෂණය නැති කිරීම අද පවතින ප්‍රභලම සටන්පාඨයකි.

සහභාගීත්වය, එකඟත්වයන් අනුව කටයුතු කිරීම, විනිවිද භාවය, කාර්යක්ෂමතාවය සහ ඵලදායීත්වය, සමානාත්මතාව, නීතියේ ආධිපත්‍යය, මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම, වගකීම, ප්‍රතිචාර දැක්වීම ආදී යහපාලන සාධක මගින් නියෝජනය වන සිවිල් අයිතීන් දිනා ගැනීම තවත් සටන් පාඨයකි. බලාපොරොත්තු වූ තරම් සාධනීය යථාර්ථයක් බවට පත් කිරීමට තබා යහපාලනය යන වචනය විහිළුවක් බවට පත් වීම වලක්වා ගැනීමටවත් 2015 දී බලය ඉල්ලා ගත් රෙජිමේන්තුව අසාර්ථක වීම හේතුවෙන් සහ 2019 දී ගෙන ආ 20 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් තව දුරටත් අහිමි වීමට ලක් වූ සිවිල් අයිතීන් දිනා ගැනීමේ සටන්පාඨය තව දුරටත් වලංගුව පවතී.

දීර්ඝ කාලයක් දිස්සේ විවිධ මුහුණුවරින් මතු වී නැති වී ගිය මෙම අයිතීන් ඉල්ලා සිටීම ලෙහෙසියෙන් යටපත් කිරීමට නොහැකි මුහුණුවරකින් දැන් මතු වී ඇත. අරගලය යන සන්නාමයෙන් කරලියට පැමිණ ඇති මෙම තත්ත්වයේ අලුත්ම මුහුණුවර වන්නේ එයට දාර්ශණික ප්‍රවේශයක් ආරූඩ වී තිබීමයි.

සිද්ධාර්ථ ගෞතමයානන් වහන්සේ දේශනා කළ බව පවසන චතුරාර්ය සත්‍ය, අරගලයේ යටිතල තේමාව වී ඇති බව හොඳින් නිරීක්‍ෂණය කිරීමේදී පැහැදිල වේ.

භවාන්තර නැත්නම් ලෝකොත්තර විසඳුමකට හිර කොට ගොනු කොට තිබූ “දුක, දුකට හේතුව, දුක නැති කිරීමේ මාර්ගය, සහ දුක නැති කිරීම” යන ඒ මාහැඟි දහම, නිරාගමිකයන් ලෙස හංවඩු ගැසී සිටින අද පරම්පරාව විසින් කරලියට ගෙනැවිත් ඇත. ඔවුන් නිරගමිකයින් ලෙස හංවඩු ගසන්නේ සිද්ධාර්ථ ගෞතමයානන් පෙන්වා දුන් අඛාලික දහම ඇදැහීමටකට ලඝු කර බිහිකර ගත් බුද්ධාමේ මුරකරුවන්ය.

පීඩකයාගේ පීඩනයට යට වීම දුකක් බවත්, පසුගිය භවයන්ගේ අයහපත් ක්‍රියාවන් දුකට හේතුව බවත්, මේ භවයේ දී දන් දීම වැනි යහපත් ක්‍රියාවන් සිදු කිරීම දුක නැති කර ගැනීමේ එකම මාර්ගය බවත්, පරම සත්‍යය ලෙස දෙසද්දී, පීඩකයා සැප විඳින්නේ පූර්ව භවයන්හිදී සිදු කළ යහපත් ක්‍රියාවන්ගේ හේතුවෙන් විනා මේ භවයේදී සිදු කරන අයහපත් ක්‍රියාවන්ගේ ප්‍රථිපලයන්ගේ හේතුවෙන් නොවන බව ඒත්තු ගැන්වීමට උත්සාහ කරද්දී සහ අපේ පරම්පරාව ඊට ගොදුරු වෙද්දී අද පරම්පරාව එය ප්‍රතික්‍ෂේප කරමින් සිටී.

පීඩිතයාගේ දුකට හේතුව පීඩකයාගේ අයහපත් ක්‍රියාවන් බවත්, දුක නැති කර ගැනීමේ මාර්ගය පීඩකයා ඉවත් කිරීම බවත් ඔවුන් විසින් හඳුනා ගනු ලැබ ඇත. ඔවුන් එය හිස් මුදුනින් පිළිගෙන හමාරය. අපේ පරම්පරාවේ කාලීන ධර්ම දේශනා ඒ මතය වෙනස් කිරීමට තව දුරටත් ශක්තිමත් නොවේ.

විදෙස් සංචිත හීන වීම, රුපියලේ අගය බාල්දු වීම, අත්‍යාවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය හිග වීම, බඩුමිල දරාගත නොහැකි වීම, ආදායම් මාර්ග ඇහිරීම, ජන ජීවිතය කඩා වැටීම, කැරලි-කෝලාහල සිදු වීම, ආදී ලෙස පිටතට පෙනෙන්නේ පීඩකයාගේ අයහපත් ක්‍රියාවන්ගේ ප්‍රථිපලයන්ය. ඒ පීඩිතයන් පූර්ව ආත්මයන්ගේ කළ ක්‍රියාවන් හේතුවෙන් විඳින්නට සිදු වූ දේවල් ලෙස තවදුරටත් පිළි ගැනීමට ඔවුන් සූදානම් නැත.

අපේ පරම්පරාව සිතුවේ සතර අගතියෙන් මිදීමට, අටලෝ දහමෙන් කම්පා නොවී සිටීමට, සතර බ්‍රහ්මවිහරණයන්හි හැසිරීමට මාර්ගඵල අවබෝධ කර ගත යුතු යැයි කියාය. පෘතග්ජන දිවියට ඒ ඕනෑම දෙයක් අනුගත කර ගත හැකි බව ඔවුන් විසින් අවබෝධ කර ගෙන හමාරය. කුමන පීඩනයක් ආවත් නොසැලී සිටින්නට ඔවුන්ට හැකි බව අද ඔප්පු කොට හමාරය.

ඔවුන් ඉල්ලන්නේ එකම දෙයකි. ඒ පීඩකයා ඉවත් කරන ලෙසය. ඔබට එය ඇසෙන්නේ ගෝ ගෝඨා ලෙස හෝ ගෝ මයිනා ලෙස හෝ 225ම පලයව් ලෙස නම් ඉන් කියවෙන්නේ ඔබත් තවම නියම පීඩකයා හඳුනාගෙන නොමැත.

එසේනම්, අද පවතින අවශ්‍යතාවය වන්නේ නියම පීඩකයා හඳුනා ගැනීමයි.

සෑම සත්වයෙකුටම ස්වභාවධර්මයෙන් නියම වූ වගකීමක් ඇත. එනම් තම සත්ව සංහතිය පවත්වාගෙන යාමයි. ඒ සඳහා ඉටු කළ යුතු කාර්යය දෙකකි. එකක් ජීවිතය පරම ආයුෂ තෙක් පවත්වාගෙන යාමයි. අනෙක වර්ගයා බෝ කිරීමයි. ඕනෑම සත්වයෙකුගේ ශරීරය නිර්මාණය වී ඇත්තේ ඒ අවශ්‍යතාවය ඉටු කිරීම සඳහාය. දියුණු ශරීරාංග ඇති සෑම සත්වයෙකුගේම ස්ත්‍රී සත්වයාගේ පරමායුෂ තෙක්ම ආර්තවය පවතින්නේ ඒ විශ්වීය අවශ්‍යතාවය ඉටු කිරීමට හැකි වන පරිදිය.

ස්වභාවධර්ම‍ෙයේ තවත් එක් සත්වයෙක් වන මිනිසාටද මෙම විශ්ව සත්‍යය පොදුය. මිනිසාගේ ගැහැණු සත්වයාගේ ආර්තවය වයස 45 – 50 පමණ වන විට අවසන් වේ. ඉන් තේරුම් ගත යුත්තේ මිනිසාගේ ස්වභාවික පරමායුෂ වසර 45 ක් 50 ක් පමණ වන බවයි. අද ලෝකය පුරා මිනිසුන් ඊට වඩා වැඩි කාලයක් ජීවත් වන්නේ ස්වභාවය ඉක්මවා යමින් නිර්මාණය කර ගත් වෙනත් තත්වයන්ගේ ශක්තියෙනි. කොටින්ම 50 ඉක්මවූ අයෙක් ගෙවා දමන්නේ විද්‍යාවේ දියුණුව නිසා හිමි වූ බෝනස් වයසකි.

එසේනම් මිනිස් දිවියේ වඩාත් සක්‍රියම කාලය වන්නේ වැඩිහිටියෙකු වූ අවස්ථාවේ සිට වයස 45 – 50 පමණ වන කාලයේය. කොටින්ම ඇස් පෙනීම කණ් ඇසීම වැනි සංවේදනයන් පවා 40 – 50 වන විට හීන වෙමින් මිනිසා ක්‍රමිකව දුර්වල තත්වයට පත් වේ.

ප්‍රස්තුතයෙන් පිට ගියායැයි හැඟී ගියත් නියම පීඩකයා හඳුනා ගැනීමට මෙම විශ්ව සත්‍යය තේරුම් ගත යුතුය. ඔබ සිතන්න, කිසියම් සත්ව කොටසක නායකත්වය හිමි විය යුත්තේ රැලේ ශක්තිමත් එකෙකුටද, නැතිනම් හොට බිම ඇනුනු එකෙකුටද? මිනිසා විසින් නිර්මාණය කළ ජාතක කතා වැනි කතාන්දරවල හැර හොට බිම ඇණුනු නාකි, නායකත්වය දරන කිසිදු සත්ව කොට්ටාශයක් ඔබ දැක ඇතිද? එසේනම් මේ මිනිසුන්ට පමණක් නාකි නායකයින් කුමකටද?

මිනිස් දිවියේ වඩාත් සක්‍රිය කාලය ගත කරන, ජවය ඇති තරුණයින් පසෙකට කර, තීන්දු තීරණ ගන්නේද, පාලනය කරන්නේද, “නිර්මාණ” කරන්නේද, ප්‍රශ්න ඇති කරන්නේද, ප්‍රශ්න විසඳන්නේද, සියල්ලම කරන්නේ වචනාර්තයෙන්ම නොහැකි උන් නොහොත් නාකින්ය.

තමන්ගෙ හොඳ කාලය අවසන් වූ පසු හොඳ කලයේ කර ගන්නට නොහැකි වූ දේ නොහැකි කාලයේ කර ගන්නට තටමන මෙම නාකින් පිළිනොගන්නා සත්‍යය නම් තමන්ගේ හොඳ කාලයේ තමන්ට අවශ්‍ය දෙය කර ගන්නට බැරි උණේ එදා සිටි නාකින්ගේ බලපෑම නිසා බවය. එහි ඇරියස් එක අද පරම්පාරවෙන් අල්ලන ආගද චක්‍රයට අද පරම්පරාව හෙට ඇද දමන්නේද මේ නාකින්මය.

එසේනම් තේරුම් ගත යුත්තේ පීඩකයා වන්නේ කල්පැන ගිය දින ඉක්මවූ නායකත්වයයි. එසේනම් ඉවත් කළ යුත්තේ ගෝටා හෝ මහින්ද හෝ රනිල් පමණක් නොවේ. 225 ද නොවේ. ඉවත් කළ යුත්තේ විශ්‍රාම යාමේ වයසක් නැති, තරුණයන්ට නිශ්චිත අවස්ථාවක් නැති, සක්‍රිය කාලයේ සීමාවක් නැති මේ දේශපාලන ව්‍යුහයයි.

එම ව්‍යුහය ඉවත් කර ඇති කළ යුතු ව්‍යුහය පිළිබඳව ඔබේ අදහස් මොනවාද?

-බන්දුල රණතුංග-

කුලයේ අභිමානය වෙනුවෙන් නොනැවතී ඉදිරියට

Chamal Akalanka Polwaththage ගේ ෆේස්බුක් බිත්තියේ පලවූ "මිලියන ගණනකට විශ්වවිද්‍යාල දොරටු විවර කළ ඇමරිකානු කළු කෙල්ල" ලියවිල්ල මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සභාපති Mahinda Deshapriya මැතිතුමා "තවත් එකක් , සමාජ යුක්තිය ගැන . මෙය සුරැකිව තබාගනිමු . සමාජ සාධාරණත්වය , සමාජ යුක්තිය , සියල්ලන් ඇතුළත් වියයුතු බව යනාදි ඉදිරි කටයුතු සදහා ගන්න ඇහැක් වේවි" යනුවෙන් සටහනක් යොදමින් මැතිවරණ කොමිෂම් ෆේස්බුක් ජන සමූහය වෙත මුදා හැර තිබුණා.

චමල්ගේ එම ලිපියේ මෙන්ම මහින්ද සර්ගේ සටහනේද මුඛ්‍ය අර්ථය හොඳන් වටහා ගනිද්දී, ඉන් කියවෙන තවත් 'පැත්තක්' ගැන මගේ හිත ගියා.

1952 වන විටත් ඇමෙරිකාව ඇතුළු, ශුද්ධ වූ සමක් ඇත්තවුන්ගේ ආධිපත්‍යයට නතු වූ රටවල කළු සමක් ඇත්තවුන් පහත් කොට සලකා 'පහත් ලෙස' කටයුතු කිරීම ක්‍රියාත්මක වුණා. සුදු හම ඇත්තවුන් අතරින් සුළුතරයක් 'සමානාත්මතාව' වෙන්වෙන් ක්‍රියා කළ ද අතිශය බහුතරයක්, ඉහත දැක් වූ පරිදි 'පහත් ලෙස' හැසිරීම 'උසස් ලෙස' සැලකුවා. එලෙස හැසිරීමෙන් උන්ගේ පන්තිය 'උසස්' වින්දනයක් ලැබුවා. එනිසාම, එවකට විශ්වවිද්‍යාල පාලන අධිකාරිය 'පහත් ලෙස' හැසිරෙමින් උසස් ජනප්‍රසාදයක් ලබා ගත්තා.

එහෙත් පසුව සිදු වන්නේ කුමක්ද? චමල්ගේ ලිපිය කියවා ඊට පසුව ඒ ගැන සාකච්ඡා කරමු.

----------

"කණගාටුයි...! ඔයාලව අපේ විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් කර ගන්න බැහැ."

"ඇයි ඒ? මොකක්ද හේතුව?"

"මොකද විශ්වවිද්‍යාලයට බඳවාගනේ සුදු ජාතිකයන්ට පමණයි..!!"

ඒ, 1952 වසරේ සැප්තැම්බර් 20 වන දින ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ ප්‍රධාන කාර්‍යාලයයි. සිය සමේ වර්ණය කළු වීම මත, Autherine Lucy Foster සහ Pollie Anne Myers නම් වසර විස්සක විසි එකක පමණ වියැති කළු ඇමරිකානු යුවතියන් දෙදෙනාව ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලය එසේ ප්‍රතික්ෂේප කර දමනවා. ඔවුන් දෙදෙනා විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් වීමට අයැදුම් කළේ සැප්තැම්බර් 4 වන දින වන අතර දින 9 ට පසු ඔවුන්ව විශ්වවිද්‍යාලය මගින් සිය උපාධි පාඨමාලාව වෙනුවෙන් තෝරාගන්නා ලද බව දන්වා සිටිනවා. නමුත් ඇතුළත් වන දිනයේදීයි වර්ගවාදී පාලනාධිකාරිය දැනගන්නේ යුවතියන් දෙදෙනා ශුද්ධවූ සමක් සහිතව උප්පත්තිය ලබා නැති බව. ඇලබාමාවේ Mils විද්‍යාලයෙන් ප්‍රථම උපාධිය දිනාගෙන, ඕනෑවටත් වඩා සුදුසුකම් සපුරා සිටි කළු යුවතියන් දෙදෙනාට සමේ වර්ණය හේතුවෙන්, විශ්වවිද්‍යාලයේ ගේට්ටු වසා දමනවා.

වර්ණබේදවාදයට එරෙහිව සුදු මහත්වරුන් සමග ලේ කඳුළු මත ගෙනගිය ඇමරිකානු කළු ජනතාවගේ සිවිල් අයිතිවාසිකම් දිනාගැනීමේ දැවැන්ත අරගලය ඒ වන විට එක්සත් ජනපදය පුරා දියත් වෙමින් පැවති ඒ කාලයේ. තරුණියන් දෙදෙනාට සිදුව ඇති අයුක්තිය වෙනුවෙන් හඬ නැගීමට National Association for the Advancement of Colored People - NAACP හෙවත් "කළු ජන අභිවෘද්ධිය සඳහා වූ ජාතික ව්‍යාපාරය ඉදිරිපත් වනවා. (little rock Nine සිදුවීමේදී අප මේ ගැන කතා කළා ඔබට මතක ඇති). ඒ අනුව සිවිල් අයිතිවාසිකම් දිනාගැනීම වෙනුවෙන් සටනේ යෙදී සිටි Arthur Shores සහ Thurgood Marshall යන නීතීඥවරුන් දෙදෙනා තරුණියන් දෙදෙනා වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් වනවා. අසාධාරණ ලෙස සමේ වර්ණය මත ඇමරිකානු පුරවැසි තරුණියන් දෙදෙනෙකුගේ අධ්‍යාපනය කඩාකප්පල් කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඇලබමා විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රධානියා වූ John Gallalee ට ලිපියක් මගින් දන්වනවා. නමුත් නැවතත් ජාතිවාදය ජයගන්නවා.

දැන් 1954 වසරයි. ඔබට මතක ඇති පෙර ලිපි වලින් අප කතා කළ වර්ණභේදවාදය මත පාසල් වෙන් කිරීමට එරෙහිව ඇමරිකානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් දෙන ලද brown v. Board of education නඩු තීන්දුව. එම නඩුවේ ජයග්‍රාහී පාර්ශවය, එනම් කළුජන අයිතීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥ කණ්ඩායමේ සාමාජිකයකු වූ නීතිඥ Thurgood Marshall විසින් එම නඩු තීන්දුව අවියක් කරගනිමින් තරුණියන් දෙදෙනා ඇතුළු කළු දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනයේ අයිතිය වෙනුවෙන් ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයට එරෙහිව දිස්ත්‍රික් අධිකරණයේ නඩු පවරන්නට යෙදෙනවා. ඒ අනුව දෙවසරකට පසුව ලුසී සහ ඈන් වෙනුවෙන් ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ සුදු දොරවල් වල අගුළු වහාම විවර කරන ලෙස අධිකරණය විසින් පාලනාධිකාරියට නියෝගයක් නිකුත් කරනු ලබනවා.

සටන අවසන් නොවේ..! අධිකරණ තීන්දුවෙන් ලැජ්ජාවට පත්, ජාතිවාදයේ ලාවා වලින් ඇවිලෙමින් සිටි ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාල පාලනාධිකාරියේ සුදු දඩ බල්ලන් කළු කෙල්ලන් දෙදෙනා පසුපස පන්නමින් පළිගැනීම අරඹනවා. අධිකරණ කටයුතු සිදුකළ පසුගිය වසර දෙක තුළ විවාහ වී එක් දරු මවක් වී සිටි ඈන්, විශ්වවිද්‍යාලයට ඉල්ලුම් කරන විට ගැබ් ගෙන සිටි බවත්, ඒ වන විට ඇය නීත්‍යානුකූලව විවාහ වී නොසිටි බවත්, විශ්වවිද්‍යාලයේ ශුද්ධවූ නීති වලට අනුකූලව විවාහ නොවී දරුවකු ලැබූවකු විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් කරගැනීමට නොහැකි බව පවසමින් Pollie Anne Myersව එකදු දේශණයකට හෝ සහභාගීවන්නට පෙරම විශ්වවිද්‍යාලයෙන් නෙරපා හරිනවා.

1956 වසරේ පෙබරවාරි මස 3 වන දින සිට ලුසීට විශ්වවිද්‍යාලයට පැමිණීමට අවසර ලැබීමත් සමග ඇතිවූ මරණීය වේදනාවෙන් යුතුව විශ්වවිද්‍යාලය විසින් ලුසීට නේවාසිකාගාරය සහ ආපනශාලාව තහනම් කරමින් පල නොකියා පලා බෙදීම අරඹනවා.

නමුත් සුදු සිසුන් ආචාර්යවරුන් දහසක් මැද කළු ලුසී තනිවම දිගින් දිගටම සටන් කරනවා. තෙවන දිනයේදී, 1831 වසරේ ඇරඹි ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලය සුදු ජාතිකයන්ට පමණක් අධ්‍යාපනය ලබා දී අයත් කරගෙන සිටි පාරිශුද්ධ සුදු කන්‍යාභ්‍යාවය වසර එකසිය විසි පහකට පසු අශුද්ධ කළු කෙල්ලෙකු විසින් කෙලෙසනු ලැබීයයි සිතා සිටි මාන්නාධික සුදු ස්වෝත්තමවාදී 'විද්‍යාර්ථී උත්තමයන්' පිරිසකගේ කුණුහර්ප වරුසාවකට සහ කුණු බිත්තර වලින් පහර කෑමකට මුහුණ දීමට සිදුවනවා. සිය ගණනක පමණ සුදු විරෝධතාකරුවන්ගෙන් මැරයන්ගෙන් ඉතා අපහසුවෙන් සැඟවී පොලිස් කාරයකට නැග දිවි ගලවාගන්නා ලුසී නිවසට ගොස් ටික වේලාවක් යන විට ඇගේ ආරක්ෂාවටම යැයි පවසා පන්ති තහනම් කිරීමට විශ්වවිද්‍යාලය තීරණයකයට එළඹෙනවා.

විශ්වවිද්‍යාලයේ පූර්ණ අනුදැනුම මත බලහත්කාරය ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටි ජාතිවාදී සුදු වෘකයන් ලුසී පසුපස පන්නමින් විශ්වවිද්‍යාලය තුළ ඇයට අඩම්තේට්ටම් කිරීමට එරෙහිව ලුසීත්, නීතීඥ මාෂලුත් නැවත අධිකරණ පිහිට පතනවා. නමුත් විශ්වවිද්‍යාල පාලනාධිකාරිය විසින් ලුසීට පහරදුන් සුදු මැරයන්ට උදව් කිරීමේ චෝදනාව ඔප්පු කිරීමට ප්‍රමාණවත් තරම් සාක්ෂි නොමැති වීමෙන් එම නඩුව ඉවතට විසිවනවා. එය අවියක් කරගත් ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලය විසින්,ලුසී විශ්වවිද්‍යාලයට අපහස කරනවායැයි චෝදනා කරමින් නීතිමය ක්‍රියාමාර්ගයන්ට එළඹෙන අතර ලුසීට එරෙහිව විශ්වවිද්‍යාලය එයින් ජයගනු ලබනවා. Autherine Lucy ට නැවතත් ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ දොරටු වැසී යනවා.

එයින් දැඩි කනස්සල්ලට පත්ව සිටි නීතිඥ මාෂල්ට ලුසී මෙසේ ලියනවා.

"Whatever happens in the future, remember for all concerned, that your contribution has been made toward equal justice for all Americans and that you have done everything in your power to bring this about."

"මාෂල් මහත්මයාණෙනි., අනාගතයේදී කුමක් සිදුවුවත්, සියළු ඇමරිකානුවන්ට යුක්තිය සහ සාධාරණය ඉටු කිරීම වෙනුවෙන් ඔබ ලබා දුන් දායකත්වය පිළිබඳව ඉතිහාසය සාක්ෂි දරණු ඇත."

(1967 දී නීතීඥ Thurgood Marshall, පළමු කළු ජාතික ඇමරිකානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයා ලෙසින් දිවුරුම් දෙනු ලබනවා)

ලුසීගේ විශ්වවිද්‍යාල ගමන අහිමි වී සත් වසරකට පසුව, එනම් 1963 වර්ෂයේ දී තරුණ කළු කෙල්ලගේ සාධාරණත්වය සඳහාවූ අරගලය ජය ගනු ගන්නවා. Vivian Malone සහ James Hood යන සිසුන් දෙදෙනා ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළත් වී 1965 දී උපාධිය දිනාගන්නේ, ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් උපාධිය ලබාගත් පළමු කළු ජාතිකයන් බවට පත් වෙමින්.

මේ 1988 වසරයි. 1929 දී උපන් Autherine Lucy ට දැන් වයස 59 කි.

ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ලුසීව නෙරපා වසර තිස් දෙකකි. 1988 වසරේ අප්‍රේල් මාසයේදී ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලය විසින් ලුසීට ලිපියකින් දන්වා සිටින්නේ සිය විශ්වවිද්‍යාලය විසින් ගනු ලැබූ වැරදි තීරණ නිවැරදි කිරීම වෙනුවෙන් ලුසීට නැවතත් විශ්වවිද්‍යාලයේ ශාස්ත්‍රපති උපාධිය හැදැරීමට පැමිණෙන ලෙස දන්වමින්.

ඒ වන විට ලුසීගේ දියණිය වූ Grazia ද ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ ප්‍රථම උපාධිය හදාරමින් සිටි අතර, අවසානයේ දී, අනේකවිධ දුක් වේදනා දරමින්, කැප කිරීම් කරමින් සිදුකළ අරගලයකින් දහස් ගණනක් දරුවන්ට අධ්‍යාපනයේ අයිතියද, සමස්ථ රාජ්‍යයටම යුක්තිය සාධාරණය පිළිබඳව වූ පාඩමද ඉගැන්වූ ලුසී 1992 වසරේදී සිය අධ්‍යාපනය සඳහා වූ ශාස්ත්‍රපති උපාධිය හිමිකර ගන්නේ සිය වාණිජවේදී උපාධිය දිනාගත් සිය දියණිය සමග එකම උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයකදී ය. එවිට ඇයට වයස අවුරුදු 63 කි.

1998 වසරේදී Autherine Lucy Foster නමින් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් පිදෙන ගෞරව සම්මානය නම් කරනු ලබනවා. 2010 වසරේදී ලුසීගේ අරගලය සිහිපත් වීමටත් ඈට ගෞරව කිරීමකුත් වශයෙන් විශ්වවිද්‍යාලය තුළ ඔරලෝසු කණුවක් ස්ථාපනය කෙරිණි. විශ්වවිද්‍යාලයෙන් නෙරපා වසර 63 ට පසු, එනම් 2019 වසරේදී කලු සටන්කාරිය වයස අවුරුදු 90 ක් සපුරන විට, ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ උපාධි ප්‍රදානෝත්සවයේදී Autherine Lucy ට ආචාර්‍ය උපාධියක් පිරිනමනු ලැබූ අතර විශ්වවිද්‍යාලය මගින් සිසුන් සඳහා ලබා දෙන ඇමරිකානු ඩොලර් 25000 ක ශිෂ්‍යත්වය ලුසීගේ නමින් නම් කරනු ලැබුවා.

ඇය වයස අවුරුදු 90 කදී ආචාර්ය උපාධිය ලබා ගන්නා විට, ජතිවාදයට එරෙහි ඇගේ සටනේ ගිනි පුළිඟුවලින් දශක 7 ක් තිස්සේ මිලියන ගණනක් දරුවෝ සිය ජීවිත ආලෝකමත් කරගත්තාහ. යුක්තිය සාධාරණත්වයේ ගින්න ලොව පුරා නොනිවී දැල්වුණාහ.

මිත්‍රවරුනි, ලෝකය කුමක් කීවත්, ලුසී කී දෙනෙකුට කුමක් දිනා දුන්නත් ඇය විසින් කැප කළ ඇයටට අහිමි වූ ඇගේ තරුණ බලාපොරොත්තු නැවත ලබා දීමට, ඒ හිස්තැන් පිරවීමට ආචාර්ය උපාධි සියයකින් පිදුම් ලැබුවත් නොහැකිය. වර්ගවාදී ජාතිවාදී දඩ බල්ලන් නිසා ලුසී ඇතුළු සිය ජීවිතයේ හිස්තැන් හිමිකරගත් මිලියන ගණනකගේ ජීවිත කාලකන්නි කිරීමේ ශාපයෙන් ඒ කිසිදු තිරිසනෙකුට ගැලවීමක් නොලැබෙනු ඇත. තෘප්තියක් නොලැබෙනු ඇත. විඳවීම්, පමණක් හිමිවනු ඇත.

එනිසාම වර්ගවාදයත් ජාතිවාදයත් දුටු තැන ප්‍රතික්ෂේප කර දැමීමට අපගේ දරුවන්ටවත් ඉගැන්විය යුතුය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මිල අධික බව මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපතිවරයා පසුගියදා මාධ්‍ය ඉදිරියේ ප්‍රකාශ කළේය. අප යුක්තිය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, මනුෂ්‍යත්වය හැකි තරම් තදින් අල්ලා සිටිය යුත්තේ එනිසාමය. මන්දයත් එය අපෙන් ගිලිහුණහොත් නැවත ලබාගැනීමේ වන්දිය ලේ, කඳුළු, දහදිය පවා විය හැකි නිසාය.

ඇඳිරිනීතියේ සිට ලියනා අනෙක් ලිපි කියවන්න පහත # tag එක click කරන්න. (ඇඳිරිනීතියෙසිට ටැග් එක ක්ලික් වෙන්නෙ නැත්තං ඉංග්‍රීසි එක බලන්න.) #ඇඳිරිනීතියේසිට #underthecurfew

- චමල් අකලංක පොල්වත්තගේ

------

මාගේ ලියවිල්ල නැවතත් මෙතැන සිට...

1952 දී ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය එලෙස 'පහත්' ලෙස හැසිරුනේ බහුතරයකගේ 'උසස්' සම්මානයට පාත්‍ර වෙමිනි. එදින ඔවුන් සිටියේ බහුතරයකගේ බහුමානයට භුක්ති විඳිමිනි.

1988 දී ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය හැසිරෙන්නේ කෙසේද? හමේ වර්ණය හේතුවෙන් වෙනස්ව සැලකීම පහත් කාර්යයක් බව ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය අද විශ්වාස කරයි. එදා පහත් ලෙස හැසිරීමේ වරදට අද වන්දි ගෙවීමට උත්සුක වෙයි.

එදා ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය නියෝජනය කළ 'මහත්ම-මහත්මීන්' වසර 36 ගෙවුනු 1988 දීත් සිහිබුද්ධියෙන් යුතුව ජීවත්ව සිටීනම්, නව පාලන අධිකාරියේ මේ ක්‍රියාකාරකම් කෙසේ අත්විඳින්නට ඇතිද? එය එතරම් සුවපහසු වින්දනයක් නම් නොවන්නට ඇත.

හමේ වර්ණය නිසා වූ බෙදීමක් නොතිබුණද, ජාතිය, කුලය හා ආගම නිසා 'පහත්' ලෙස හැසිරීම ලංකා සමාජය තුළ බොහෝ කාලයක් පැවතිනි. අද ඒ තත්ත්වය හීනව ගොස් ඇතත් අනෙකා වෙනස්ව සැලකීමට වෙනත් කුල ක්‍රමයක් ලාංකීය ජන සමාජය තුළට පැමිණ ඇත.

විශේෂයෙන්ම රාජ්‍ය සේවයේ නියතයක්ව ක්‍රියාත්මක වන මෙම කුල ක්‍රමය හැඳින්වීමට යොදා ගන්නා 'උසස්' නාමයන් වන්නේ 'වෘත්තිය' නොහොත් 'සේවාවයි'. ලාකීය රාජ්‍ය සේවයේ 'උසස් කුලයේ' සේවාවන් හා 'පහත් කුලයේ' සේවාවන් ලෙස වර්ග දෙකක් ඇත. උසස් කුලයේ සේවාවන්හි අයගේ යටතේ පාලන අධිකාරිත්වය ඇති හෙයින්, ඔවුන් පහත් කුලයේ අයට Autherine Lucy Foster සහ Pollie Anne Myers ට මෙන් සලකති.

අද ඒ උසස්කුල පාලන අධිකාරිය සිතන්නේ 1952 දී ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය සිතූ පරිද්දෙමිනි. අනාගතයේ දිනක යම් හෙයකින් එදින පාලන අධිකාරි බලය හිමි කණ්ඩායම, 1988 දී ඇලබාමා විශ්වවිද්‍යාලයේ පාලන අධිකාරිය ලෙස සිතුවහොත් අද දින පාලන අධිකාරිය හිමි කණ්ඩායම විශාල අපඑසුතාවයකට පත්වනු ඇත. තම කුලයේම උන් පහත් කුලයේ එවුන්ව හිස් මුදුනින් තබාගෙන, ඔවුන්ට සිදුවූ අසාධාරනය වෙන්වෙන් වන්දි ගෙවනවා දකින්නට සිදු වුවහොත් විශ්‍රාමික දිවියේ සුව-පහසුව බැහැර යනු ඇත. වාසනාවට ඩිමෙන්සියා තත්ත්වයක්වත් ඇති වී තිබුණහොත් හොඳය. නැත්නම් ගෙදර ඇති මුව හමට තඩි බාමින් පාරම්බානවා හැර වෙනත් කිසිවක් කරන්නට නොහැකි වනු ඇත.

එබැවින්, චමල් අකලංකගේ මෙම ලියවිල්ලෙන් අප උගත යුතු අනෙක් පාඩම වන්නේ, කිසි දිනක මේ 'අඩු කුලයේ උන්ට' ඔළුව ඉස්සීමට ඉඩ නොදිය යුතු බවයි. ඒ සඳහා අප, මෙවැනි සටහන් යොදා ගනිමින් එළිපිටම මෙන්ම රහසේ උපක්‍රමශීලීවද දිගින් දිගටම ක්‍රියාත්මක විය යුතුව ඇත. මේ හිමිව ඇති ග්‍රමනය කෙසේවත් බුරුල් නොකළ යුතුව ඇත.

උසස් කුලයේ 'නෝනාවරුනි - මහත්වරුනි', එක්ව නොනැවතී ඉදිරියටම යමු.